Rasullullah
SAW pernah bersabda seperti yang dirawikan oleh Imam Bukhari dan Muslim. ‘tidak
ada seorang anak yang dilahirkan melainkan di dalam keadaan fitrah (suci
bersih) maka ibu bapanya yang menjadikannya sama ada Yahudi, Nasrani atau Majusi. Sebaris pepatah Cina juga mengungkapkan
perumpaan yang sama tentang kepentingan mencorak pembelajaran kanak-kanak pada
peringkat awal seperti ‘hidup kanak-kanak ibarat sehelai kertas di mana setiap
orang akan meninggalkan tanda di atasnya’.
Jelas,
membuktikan betapa tidak berdayanya kanak-kanak tanpa bantuan orang dewasa
seperti yang didefinisikan berumur
antara 1 hari sehingga 8 tahun oleh Kostelnik dan rakan-rakan (1993) dalam Nor Hashimah Hashim dan Yahya Che Lah
(2003).
Sehubungan
dengan itu perkembangan awal kanak-kanak perlu dititikberatkan kerana menurut
kajian pakar 90% pencerapan otak secara optimum berlaku sebelum kanak-kanak
mencapai umur lima tahun. Dalam
merealisasikan keberhasilan pendidikan awal kanak-kanak seperti yang termaktub di dalam Kurikulum Sepadu Pra Sekolah melalui
model ABP (Amalan Bersesuaian dengan Perkembangan Kanak-kanak) bahan bacaan
awal perlulah sesuai dan membawa kepada solusi berikut:-
1.1 Perkembangan
diri kanak-kanak secara tuntas dengan fokus lebih terarah untuk membugarkan
potensi kanak-kanak dari segi rohani, jasmani dan intelek.
1.2 Pembelajaran
yang menggembirakan dengan kepelbagaian teknik pengajaran dan pembelajaran yang
menarik minat mereka serta suasana pembelajaran yang boleh menarik minat
mereka.
1.3 Pengalaman
pembelajaran yang bermakna dengan keterlibatan kanak-kanak secara
menyeluruh dengan rasa seronok dan
seterusnya memberi kesan positif terhadap potensi pembelajaran mereka.
1.4 Pendidikan
sepanjang hayat yang memastikan kanak-kanak konsisten untuk terus mencari ilmu
setelah didedahkan dengan konsep pembelajaran yang menyeronokkan.
1.5 Definisi
Molina
S Nijhar (1979) menyatakan bahawa buku-buku yan ditulis dengan persembahan yang
menarik, fakta yang tepat dan sesuai, bahasa yang mudah dan dalam lingkungan
pemahaman peningkatan umur kanak-kanak.
Bacaan
awal kanak-kanak haruslah juga bersesuaian dengan peringkat perkembangan umur
kanak-kanak seperti yang ditegaskan oleh Jean Piaget di dalam teori
perkembangan kognitif Piaget. Bahan
bacaan untuk kanak-kanak pada peringkat pra operasi tahap dua (5-7 tahun)
dengan peringkat operasi konkrit (7-9 tahun) adalah berbeza.
Pada
peringkat pra operasi tahap dua ini,
kanak-kanak mulai menggunakan perasaan dan pengamatan untuk memahami
persekitaran. Penggunaan bahasa mereka
juga semakin berkembang dan sikap egosentriknya semakin berkurangan. Bagaimanapun, lumrah diri mereka sebagai
kanak-kanak masih belum berkurangan, mereka masih suka berfantasi tetapi sedikit
demi sedikit menerima keberadaan realiti yang menyerap masuk ke dalam
minda.
Salleh
Daud dan Izzah Abd Aziz (1979), kanak-kanak suka membaca dan mendengar tentang
kanak-kanak lain tentang masalah mereka.
Ini menjelaskan lagi keterangan di atas bahawa kanak-kanak sudah mulai
mengambil tahu mengenai persekitaran dan sudah mula berkeinginan untuk
bersosial seperti berkawan, bermain di dalam kumpulan dan bersekolah. Brown dan Tomlinson (1999) menegaskan bahawa
buku bergambar tetap menjadi pilihan kanak-kanak berusia 4 – 7 tahun. Buku-buku tersebut akan menjadi buku tetapnya
yang akan dibeleknya berulang-ulang sambil ‘membaca dan menghafal’ gambar
secara bersendirian.
Begitupun
bahan bacaan awal adalah perkara maujud yang memerlukan pendekatan, teknik, dan
kaedah yang bersesuaian untuk direalisasikan oleh para guru. Tanpa kaedah dan teknik yang betul, objektif
untuk melahirkan masyarakat berilmu melalui pembacaan akan tinggal impian. Staiager dan O. Anderson 1968 menekankan peri
pentingnya membaca sebagai:
Reading is a key to
communication and contributes to the solution of world problems of poverty and
animosty. Reading is the key to
continuining education, employment and enjoyment.
2.0. OBJEKTIF
Kajian
ini dibuat untuk membincangkan ciri-ciri buku bacaan awal kanak-kanak yang ada
di pasaran sama ada ia bersesuaian dengan beberapa teori, model, pendekatan,
kaedah serta teknik yang digunakan di sekolah.
Sub topik perbincangan pula adalah berakar daripada kata kunci teori dan
model yang paling popular digunakan di Malaysia yang sebenarnya menjadi
sebahagian daripada KSPK (Kurikulum Sepadu Pra Sekolah Kebangsaan).
Kajian
juga menjurus untuk memperincikan kaedah dan teknik yang paling berkesan dalam
buku-buku bacaan awal untuk memenuhi keperluan pembelajaran awal
kanak-kanak. Pelajar sedaya-upaya
menggali kaedah yang terpakai di pra-sekolah ataupun tabika dan keberkesanannya
di antara satu sama lain dengan merujuk kepada beberapa dapatan kajian lain
yang diperakukan.
Diharapkan
kajian ini sedikit sebanyak mampu menjadi kayu ukur atau bench-mark untuk para
penulis buku atau penerbit untuk mengenalpasti inti pati pengajaran dan
pembelajaran yang harus diterapkan di dalam sesebuah buku bacaan awal yang
bersesuaian untuk kanak-kanak.
Akhirnya, diharapkan kemampuan membaca dari peringkat
awal ini dapat membantu kanak-kanak menjadi matang dengan lebih cepat dan mampu
menyerlah sebagai sebahagian bangsa yang maju dengan ilmu pengetahuan.
3.0 KAEDAH
Kaedah
kajian dilakukan dengan mengambil beberapa sampel buku-buku bacaan awal
kanak-kanak yang diperolehi daripada perpustakaan dan juga kelas
pra-sekolah. Kajian juga dibuat dengan
bantuan carian internet. Temuramah
secara rambang juga dilakukan dengan dua orang responden iaitu guru pra
sekolah Puan Rizana Abdullah melalui
laman sosial facebook dan seorang kanak-kanak pra sekolah, Irfan Naufal bin
Suhaidi mengenai buku yang paling menarik minatnya.
4.0 RANAH KAJIAN
Kajian
yang dilakukan mencakupi perbincangan mengenai teori, model, pendekatan, kaedah
dan teknik yang digunakan di sekolah berasaskan sampel yang dikumpulkan. Kajian akan ditumpukan pada kanak-kanak di
dalam peringkat pra operasi berasaskan teori perkembangan kognitif Piaget
mencakupi umur 5 – 7 tahun.
4.1 Model
Model
yang digunakan untuk kajian ini adalah Model Ibn Khaldun. Nama sebenar beliau ialah Wali-al Din Abd Al
Rahmah bin Muhamad bin Abu Bakar Muhamad bin al-Hasan. Beliau dilahirkan di Tunis pada 1 Ramadhan
732 dan terkenal sebagai tokoh pemikir dalam pelbagai bidang termasuklah bidang
pendidikan awal kanak-kanak yang digarapnya dalam kitab bertajuk Muqqadimah.
Ibn
Khaldun menegaskan jiwa kanak-kanak sangat lembut dan harus didekati dengan cara
yang lembut juga. Beliau tidak bersetuju
dengan kaedah mendengar dan menyebut yang menjadikan kanak-kanak menjadi jemu
dan hilang fokus semasa belajar.
Guru-guru mesti bersikap penyayang dan sentiasa memerhatikan
perkembangan minda kanak-kanak.
Perkembangan
minda mereka boleh dibentuk dengan memastikan mereka memahami proses
pembelajaran dan bukan sekadar menghafal.
Ibnu Khaldun juga menegaskan untuk meneguhkan proses pemahaman
kanak-kanak terhadap sesuatu bahan, mereka perlukan bantuan semua panca indera
dan proses itu harus dilakukan secara berulang-ulang. Ibnu Khaldun juga mengungkapkan bahawa
kanak-kanak akan mudah keliru dan harus diajar hanya satu perkara pada
satu-satu masa untuk mengukuhkan kefahaman mereka.
Model
Montessori juga antara model yang digunakan dalam pembelajaran dan pengajaran
di peringkat awal perkembangan kanak-kanak.
Model ini diasaskan oleh Maria Montessori (1870 – 1952) di Rome. Beliau mengasaskan sebuah sekolah untuk
kanak-kanak terencat akal dan mempraktiskan pandangan berikut yang dikesaninya
mampu menambah baik kemampuan pelajar-pelajarnya. Beliau akhirnya mengaplikasikan kepada
pelajar-pelajar normal dan ternyata model itu berjaya.
a) Kanak-kanak
adalah span minda. Mereka adalah individu
yang akan menyerap apa sahaja maklumat yang diperolehi dan disimpan di dalam
memori
b) Kanak-kanak
melalui peringkat umur yang sensitif.
Teori Erikson dalam Russel 1997 mengungkapkan kanak-kanak melalui fasa
inisiatif lawan rasa bersalah. Pada
peringkat ini, kanak-kanak mempunya rasa ingin tahu dan ambil tahu yang sangat
tinggi dan ingin melalukan sesuatu dengan cara mereka sendiri tetapi merasa
bersalah jika dia melakukan kesilapan.
c) Rasa
ingin belajar yang meluap-luap dan adakalanya tidak difahami oleh orang dewasa
d) Ingin
belajar sambil bermain. Froebel (1782 –
1852) mewujudkan tadika di Jerman untuk kanak-kanak berumur 4-5 tahun dengan
konsep bermain sambil belajar. Beliau
mempercayai proses pembelajaran yang paling berkesan adalah aktiviti yang menggembirakan. Salah satu aktiviti yang menggembirakan ialah
bermain yang secara tidak langsung meningkatkan kemahiran kanak-kanak.
e) Kanak-kanak
melalui pelbagai peringkat perkembangan -
peringkat perkembangan kanak-kanak yang berbeza diasingkan menurut umur
walaupun sebenarnya potensi kanak-kanak adalah berbeza walaupun berada di dalam
kategori umur yang sama.
f) Akhirnya,
kanak-kanak ingin mempunyai kemahiran mengurus diri iaitu berdikari. Kanak-kanak dianggap berdikari sekiranya
sudah boleh mengikat tali kasut sendiri, memakai baju dan seluar.
4.2 Teori Ibn Khaldun
Ibn
Khaldun menggariskan beberapa teori yang dikenalpasti dapat merangsang
pemikiran mereka semasa proses belajar iaitu;
a) Kanak-kanak
tidak harus didedahkan dengan sesuatu proses pelajaran yang sukar
b) Kanak-kanak
haruslah diajar secara berperingkat—peringkat iaitu daripada yang mudah kepada
yang susah. Diikuti dengan latih tubi
dan juga bantuan bahan-bahan maujud (alat bantu) yang bersesuaian.
c) Kanak-kanak
mesti diajar beracukan kesesuaian minda mereka.
Ini penting kerana sekiranya mereka ketinggalan dalam proses tersebut,
akan timbul perasaan malas, benci dan akhirnya hilang fokus dan minat untuk
belajar.
Ibnu
Khaldun menekankan kaedah menggunakan Al Quran sebagai panduan asas yang
berupaya mengukuhkan akidah dan iman serta dapat merangka malakah (bakat atau
tabiat) manusia sejak awal secara lembut dan berhemah.
Kekerasan
itu boleh menjadikan mereka malas dan mendorong mereka berbohong serta
kelicikan. Yakni tindak-tanduk mereka
adalah berbeza dengan apa yang difikirkan, sebabnya ialah mereka merasa takut
didera sekiranya mereka menyatakan sesuatu yang benar (Ibn Khaldun, 1993 : 776)
4.3 Teori Perkembangan Kognitif Jean Piaget
Jean
Piaget membahagikan proses perkembangan kognitif kanak-kanak terbahagi kepada
empat bahagian iaitu;
a)
sensorimotor (lahir - 2
tahun)
b)
pra-operasi (2 – 7 tahun)
c)operasi
konkrit (7 – 11 tahun)
d)
operasi formal (11 tahun ke atas)
Proses-proses
kognitif ini merangkumi skema asimilasi, akomodasi, penyusunan semula dan
keseimbangan.
4.4 Teori Sosio Emosi Erikson
Teori
yang ditumpukan di dalam kajian ini adalah teori fasa keempat iaitu pada
peringkat umur kanak-kanak pra operasi menurut teori Jean Piaget iaitu daya
usaha lawan rendah diri. Menerusi teori
ini, Erikson berpendapat kanak-kanak akan berisiko untuk merasa rendah diri
apabila gagal. Kerana itu, mereka akan
berusaha sedaya upaya bersaing dengan kanak-kanak lain.
4.5 KES 1
Bahan
Bacaan: Buku Iqra’
Model : Model Ibn Khaldun
Teori : Teori Ibn Khaldun
: Teori Piaget (paras 2
– peringkat pra operasi)
Kaedah : Kaedah Bunyi Gabungan Kata
Teknik : Baca Kuat
: Membaca Berpasangan
: Membaca Bergilir-gilir
Kaedah
ini dipraktiskan oleh Puan Siti Zaleha, pengasas Taski Kampung Pasir. Menurutnya beliau memastikan setiap
kanak-kanak yang datang seawal 7 pagi akan duduk membentuk bulatan dan terus
membaca iqra’. Selain itu, beliau
memastikan pada setiap hari Khamis akan diadakan aktiviti mengambil wuduk dan
solat bersama-sama. Setiap pelajar juga perlu
menghafal bacaan solat.
Bahan
bacaan awal yang digunakan oleh taski tersebut adalah buku iqra’.
Buku yang disusun pada tahun 1988 dengan
memanjangkan kaedah Baghdadiyah yang
dipakai secara meluas di Indonesia sebagai usaha membanteras buta huruf al
Quran di negara tersebut.
Selain
daripada kaedah latih tubi, ia mengembangkan teori dan model Ibnu Khaldun
dengan memulakan pengajaran daripada yang sukar kepada yang susah. Sebagai contoh, dalam pelajaran Iqra 1 kanak-kanak
diperkenalkan dengan huruf-huruf hijaiyah iaitu huruf-huruf tunggal sepertiا, ب,ٺ
yang
diletakkan tanda baris di atas. Bacaan
adalah berasaskan bunyi iaitu tanda baris di atas, di bawah dan di depan yang
mewakili vokal a, i, u iaitu sama dengan pendekatan kaedah Gabungan Bunyi dan
Kata yang memperkenalkan vokal a, i, u sebagai asas bacaan.
Apabila
kanak-kanak telah betul-betul mahir dan memahami huruf-huruf tersebut, barulah
mereka dialihkan ke huruf yang seterusnya.
Pada asasnya, kaedah sesuai yang digunakan bagi memahami pelajaran Iqra
adalah Kaedah Gabungan Bunyi dan Kata.
Di
dalam sebuah kajian pendekatan pengajaran awal di tiga buah tabika Kemas di
daerah Batang Padang, Perak oleh Azila Alias dan Mazlina Che Mustafa (2010) didapati
hampir kanak-kanak boleh memberi tumpuan sehingga 30 minit apabila diajar
menggunakan kaedah Gabungan Bunyi dan kata berbanding 15 minit sahaja dengan
pengaplikasian Kaedah Abbjad atau Kaedah Seluruh Perkataan.
Kaedah
Gabungan Bunyi dan kata ini memastikan kanak-kanak dapat mendengar, menyebut
dan mengecam huruf-huruf berasaskan bunyi.
Ia secara tidak langsung memudahkan kanak-kanak mengenal dan membaca
jawi pada masa akan datang.
Guru-guru
akan bertindak sebagai pemudahcara dan akan menegur dengan cara yang lembut dan
membetulkannya seandainya kanak-kanak masih keliru dengan bacaan mereka. Kanak-kanak akan digalakkan membaca dengan
kuat di dalam kumpulan dan selari dengan model Ibn Khaldun yang dibincangkan
iaitu penggunaan panca indera mata telinga dan mulut untuk menghafal dan
mengenal huruf-huruf tersebut.
Satu
lagi kaedah yang digunakan ialah kaedah baca kuat yang dikatakan amat baik
untuk meningkatkan ketepatan pembacaan dan kelancaran membaca seseorang
kanak-kanak. (Smith 1979, dalam
Allington 2009). Di dalam kaedah
pengajian tradisional juga, teknik ini terpakai di mana para pengajar mengumpulkan
anak-anak yang mengaji di dalam satu kelompok dan mengajar mereka membaca dengan
suara yang kuat sebelum anak-anak diarahkan untuk mengulangnya semula sehingga
bacaan tersebut dapat dihafal.
Bagaimanapun,
Ibn Khaldun mengingatkan, kanak-kanak harus memahami perkataan atau huruf
tersebut dan bukan sekadar menghafal kerana menghafal tidak memberi kesan
kepada fikiran untuk jangka masa panjang.
Seterusnya,
apabila kanak-kanak sudah memahami huruf-huruf tersebut, barulah pelajaran
dialihkan kepada yang lebih sukar dan guru akan memantau kanak-kanak tersebut
di sepanjang proses pembelajaran.
Russel
(1997) mengatakan di dalam teori Piaget kanak-kanak di dalam lingkungan umur 5
– 7 tahun ini berada di dalam peringkat intuitif. Mereka akan menggunakan intuisi atau perasaan
untuk menyerap persekitaran dan penggunaan bahasa mereka juga sedang
berkembang.
4.6 KES 2
Bahan : Bacalah Anakku Sayang
Model
: Ibn Khaldun
: Montessori
Teori : Ibn Khaldun
Teori : Piaget (paras 2 – peringkat
pra operasi)
Kaedah : Bunyi Gabungan Kata dan Bunyi
Teknik : Membaca Bergilir-gilir
: Nyanyian
:bacaan berirama
Di
dalam buku Bacalah Anakku Sayang, kaedah latih tubi sesuai dengan teori Ibn
Khaldun diaplikasikan. Kanak-kanak
diperkenalkan dengan huruf vokal a,i, u terlebih dahulu dan vokal e dan é
diperkenalkan sepatutnya apabila kanak-kanak boleh mengenal dan membaca
menggunakan konsonan. Kanak-kanak akan
diminta mengulanginya sehingga betul-betul faham.
Kemudian,
kanak-kanak diperkenalkan dengan bunyi huruf konsonan letupan yang boleh
membentuk suku kata seperti ‘k’ dan ‘b’ seperti kuku, kaki, atau baba,
bubu. Pada peringkat seterusnya,
kanak-kanak akan diarahkan untuk membunyikan huruf vokal a, e, i, o, u
berasaskan perkataan dan gambar yang diberikan seperti i untuk itik, u untuk
ubi. Kaedah bacaan dalam kumpulan
dipraktiskan untuk memastikan kanak-kanak berasa seronok lebih-lebih lagi pada
peringkat pra operasi ini, mereka sudah mula terdedah untuk bersosial.
Teknik
nyanyian boleh digunakan dengan guru menyanyikan suku kata-suku kata dan
ayat-ayat pendek berdasarkan bahan bacaan yang disediakan. Buku ini juga menggunakan pendekatan warna
yang berbeza untuk membezakan suku kata dan konsonan dan akan menarik minat
kanak-kanak untuk membacanya.
Teknik
bacaan berirama juga boleh digunakan oleh para guru berasaskan lagu-lagu dan
puisi kanak-kanak yang banyak terdapat di pasaran ataupun mencipta lagu sendiri
berdasarkan perkataan-perkataan bercetak di dalam buku sedia ada.
Responden
pertama Puan Rizana Abdullah, yang berpengalaman sebagai guru pra sekolah
selama 13 tahun dan berkelulusan daripada IPGM Raja Melewar dan kini mengajar di Tabika Kemas Taman Kosas
Ampang. Menurut beliau, kanak-kanak pada peringkat ini sudah pandai berkawan dan
pada masa yang sama masih suka berfantasi.
Ini memungkinkan pendekatan bermain sambil belajar diterapkan. Suasana pembelajaran berlaku dalam suasana
yang santai dengan kehadiran pelbagai alat bantu yang menarik seperti kad-kad
bacaan, buku bacaan, bahan-bahan blok, perabut yang berwarna-warni.
 |
| Gambar ehsan Puan Rizana Abdullah, tengah bersama para pelajarnya yang ceria. |
Beliau
menambah, kanak-kanak di dalam kelasnya amat menyukai buku-buku yang mempunyai
berpelekat berwarna-warni dan boleh digunting dan dilekatkan semula di tempat
lain. Pendekatan sebegini melatih
koordinasi kinestetik kanak-kanak. Selain
daripada itu, buku bergambar binatang dengan teks yang minima lebih pantas
menerima perhatian daripada kanak-kanak berbanding buku bacaan yang berteks
hitam putih.
4.7 KES 3
Bahan
Bacaan : Bacaan Bestari 2
Model : Ibn Khaldun
Teori : Ibn Khaldun
: Piaget (Paras 2 – pra
operasi)
Kaedah : Abjad
: Gabungan Bunyi dan
Kata
Teknik : petunjuk bahasa badan
Responden
kedua, Irfan Naufal bin Suhaidi adalah murid pra sekolah taski Kg Pasir dan
sudahpun mampu menguasai pembacaan semenjak berumur lima tahun. Responden adalah anak kedua daripada tiga
beradik dan kedua ibu bapanya adalah guru sekolah rendah. Oleh
itu kaedah abjad lebih sesuai digunakan di dalam proses pembelajaran dan
pengajaran kerana dia sudahpun mengenal kesemua 26 abjad (konsonan dan vokal) di dalam bahasa
Melayu.
Begitupun,
merujuk kepada teori Ibn Khaldun kanak-kanak haruslah diajar mengikut kemampuan
akal fikiran mereka bagi mengelakkan mereka hilang fokus dan akhirnya hilang
minat untuk belajar.
Guru
hanya menggunakan teknik petunjuk bahasa badan dengan menggunakan bahasa tubuh
seperti suara atau jari yang tidak menganggu kelancaran proses pembelajaran murid
ketika itu.
Hanya
pengawasan minima diperlukan ketika murid membacakan teks yang berkaitan dengan
gambar dan adalah lebih baik murid dibiarkan menyelesaikan masalahnya sendiri
seandainya berdepan dengan perkataan yang tidak difahaminya. Menurut Leslie dan Allen (1999), pendekatan
sebegini adalah lebih baik buat kanak-kanak sebagai pembaca dari segi jangka
panjang.
4.8 KES 4
Bahan
Bacaan : Kenal Baca Tulis (Siri
Pemulihan Khas)
Model : Ibn
Khaldun
Teori : Piaget
Kaedah : Abjad
Kenal Baca Tulis
Teknik : Penulis
membahagikan teknik pengajaran di bawah subtopik kiosk
seperti
kiosk interpersonal, kioks kinestetik, kioks matematik, kioks muzik dan kioks
ruang.
Tidak
dinafikan, kanak-kanak mudah tertarik dengan warna-warni. Untuk kanak-kanak yang masih dalam peringkat
awal mengenal huruf pendekatan menggunakan warna digunakan seperti di dalam
buku kenal, baca dan tulis. Penulis buku
ini telah memperkenalkan teknik KEBATU, iaitu kenal baca dan tulis. Proses mengenal huruf-huruf dilakukan dengan
mengarahkan kanak-kanak mewarna huruf-huruf tersebut sambil menyebutnya dengan
kuat dan masih menggunakan model ibn khaldun iaitu dilakukan secara latih tubi.
Di
dalam buku ini, penulis menyarankan beberapa kaedah yang digunakan pakai untuk
mewarnai lagi proses pembelajaran dan pengajaran dinamakan kioks seperti:
a) kioks
interpersonal dengan menyuruh kanak-kanak meneka huruf – aktiviti ini hanya
boleh dilakukan terhadap kanak-kanak yang sudah melalui proses awal
pembelajaran sebelumnya seperti mengenal vokal dan konsonan.
b) Kioks
kinestetik – kanak-kanak melakukan aktiviti fizikal sambil menyebut huruf
(contohnya membaling bola)
c) Kioks
matematik – kanak-kanak diuji dengan memadankan huruf-huruf yang sama
d) Kioks
muzik – kanak-kanak akan menyanyikan
fonik vokal secara beramai-ramai dalam keadaan santai
e) Kioks
ruang – kanak-kanak diberikan alat bantu seperti pensel warna untuk mewarna
suku kata atau huruf-huruf yang disebutkan oleh guru
Teknik
KEBATU ini jelas mengadaptasi model pendidikan Ibn Khaldun yang menekankan
proses bantuan panca indera selain daripada kewujudan bahan maujud. Bahkan boleh dikatakan teknik ini
mengoptimumkan penggunaan panca indera kanak-kanak seperti teknik kioks ruang
dan kioks kinestetik.
4.9 KES 5
Bahan
Bacaan : Cepat Baca
Model : Ibn Khaldun
Teori : Ibn Khaldun
Kaedah : Fonemik/ Gabungan Bunyi dan Kata
Teknik : Petunjuk Bahasa Badan
Sebuah
lagi pendekatan yang digunakan di dalam buku bacaan awal kanak-kanak adalah
teknik kemahiran membaca. Berdasarkan
buku Cepat Baca, penulis menggariskan empat kemahiran asas membaca iaitu;
a) Pengisian
bunyi – kanak-kanak dimahirkan dengan kemahiran mendengar dan menyebut
bunyi-bunyi asas di dalam bahasa. Kaedah
ini sama dengan kaedah Iqra di mana kanak-kanak diperkenalkan dengan fonem dan
bukan nama huruf.
b) Pengecaman
bentuk – kanak-kanak mengecam bentuk berasaskan bunyi yang dikaitkan dengan
huruf atau gabungan huruf yang melambangkan bunyi tersebut. Dalam fasa ini, teknik petunjuk bahasa badan
sesuai digunakan apabila guru akan menunjukkan ilustrasi yang berkaitan dengan
huruf.
c) Pemaduan
bunyi - kemahiran menyatukan fonem asas
untuk membentuk suku kata dan membentuk perkataaan.
d) Pemisahan
bunyi – pada peringkat ini, kanak-kanak diharapkan dapat megecam dan memisahkan
bunyi sesuai dalam sesuatu perkataan.
Ini membolehkan kanak-kanak mengenal huruf berasaskan bunyi. Kebiasaannya, pemisahan bunyi ditunjukkan di
dalam teks dengan menggunakan dua warna yang berbeza. Kebiasaannya hitam dan merah.
Penting
sekali, ketika sesi mencerakin frasa, guru akan menunjukkan dengan jari dan
membaca sebelum diikuti oleh kanak-kanak.
Di dalam kaedah pengecaman bentuk, guru akan menggerakkan ibu jari dari
kiri ke kanan sambil menyebut frasa tersebut dan diikuti oleh murid-murid
secara berulang-ulang. Menurut
Searchinger (1995) dan Griffin (2001) ahli bahasa mendedahkan bahawa otak
manusia akan lebih memahami sesuatu maksud yang disampaikan melalui petunjuk
bahasa tubuh. Di dalam contoh di atas
ialah penggunaan jari oleh guru.
Kaedah
cepat baca ini sangat menekankan kaedah fonemik yang menjadi bunyi sebagai asas
pengajaran. Bagaimanapun kaedah ini
tetap bersandarkan kepada model Ibn Khaldun yang menegaskan bahawa kanak-kanak
harus belajar di dalam keadaan yang selesa dan ceria.
Berasaskan
kajian Azila Alias dan Mazlina Che Mustafa (2010) kanak-kanak normal
kebiasaannya mampu memberi fokus dalam satu-satu sesi pembelajaran di antara 15
hingga ke 30 minit. Sessi pembelajaran
dan pengajaran yang tidak ceria akan menjadikan kanak-kanak bosan dan
tertekan. Pada akhirnya, dibimbangi
menjadikan kanak-kanak merasa kecewa dan akhirnya hilang minat untuk membaca
dan belajar.
Untuk
mengelakkan sesi pembelajaran dan pengajaran membosankan kaedah ini juga
dibantu dengan aktiviti bercerita,
bernyanyi dan bermain yang menjadikan aktiviti belajar itu sesuatu yang
menyenangkan dan menggembirakan kanak-kanak.
Pendekatan
Pendekatan
seterusnya yang biasa digunakan oleh para guru ialah kemahiran membaca,
mendengar dan mengulas di bawah komponen bahasa dan komunikasi. Guru-guru akan membacakan buku cerita atau
lampiran cerita kepada kanak-kanak yang dibahagikan kepada beberapa kumpulan. Begitupun, guru harus bersedia sebelum
memulakan sesi bercerita walaupun ia kelihatan mudah.
Pakar
kanak-kanak memecahkan sesi ini kepada tiga langkah iaitu sebelum semasa dan
selesai. Panduan ini biarpun nampak
mudah sebenarnya banyak membantu para guru untuk ‘memegang kukuh’ fokus setiap
kanak-kanak. Misalnya sebelum sesi
tersebut guru harus memastikan kanak-kanak sudah bersedia dan memastikan mereka
berada di dalam keadaan ceria.
Fasa
semasa pengajaran adalah lebih penting di mana guru mempraktiskan keseluruhan
teknik petunjuk bahasa tubuh. Jari,
menuding perkataan yang sedang dibaca.
Mata, menggunakan teknik eye-contact untuk mencerap reaksi kanak-kanak
yang sedang mendengar guru membaca sama ada mereka memberi fokus atau tidak. Seterusnya guru hendaklah membaca teks dengan
perlahan dan sentiasa ‘menunggu’ kanak-kanak sekiranya mereka ketinggalan.
Sesuatu
yang menarik ialah untuk sesi begini, buku-buku cerita mengenai binatang yang
dipersonifikasikan menjadi minat utama kanak-kanak seperti Sang Kancil dengan
Buaya. Adalah lebih baik untuk menjadikan
suasana pembelajaran lebih ceria, guru mewujudkan suasana lebih suspen dan
jangan tergesa-gesa. Sentiasa berjeda
untuk menggalakkan kanak-kanak turut serta di dalam aktiviti tersebut.
Pada
akhir sesi, dinasihatkan guru menutup buku dan berdiam seketika untuk menunggu
komen kanak-kanak. Kebiasaannya, jika
mereka teruja, mereka akan meminta guru mengulangi cerita itu. Guru boleh juga memanjangkan aktiviti dengan
menyanyikan lagu berkenaan cerita tadi dan meminta kanak-kanak turut menyanyi
sama ada secara beramai-ramai atau secara solo.
Sebagai penutup pula, guru akan bersoal jawab dengan menanyakan soalan
terbuka mengenai pandangan kanak-kanak terhadap cerita tadi, yang pada kebiasaannya membariskan nilai moral
yang pengajaran yang diperolehi daripada cerita tadi.
5.0 KESIMPULAN
Apa
juga wadah bacaan awal untuk kanak-kanak ia haruslah bersesuaian dengan skala
usia kanak-kanak yang digariskan berumur daripada 1 hingga 8 tahun. Bahan bacaan tersebut seharusnya seiring
dengan keperluan pengajaran yang akhirnya memastikan kanak-kanak berkebolehan
menguasai 4M iaitu membaca, menulis, mengira dan menaakul sebelum menjejakkan
kaki ke sekolah sebenar.
Di
dalam menentukan bahan bacaan tersebut, apa juga kaedah, pendekatan, model dan
teori yang digunakan haruslah senada dengan Kurikulum Pra Sekolah Kebangsaan
yang menekankan pembelajaran yang menggembirakan. Dengan itu dapatlah dikatakan
bahawa bahan bacaan yang menarik dan bermanfaat akan:
a) Membantu
kanak-kanak memahami persekitaran mereka.
Kanak-kanak belajar melalui penglibatan terus dan pengalaman langsung.
b) Membantu
pembentukan personaliti kanak-kanak melalui pendekatan bermain sambil belajar
dengan bekerjasama, berinteraksi dengan orang lain, mengikut peraturan,
menghormati orang lain, inisiatif dan bertindak mengikut rasional.
c) PMN GHUY-LPON GHUY-LPAP GHUY-LPJO Meningkatkan
keyakinan diri kanak-kanak.
d) Meningkatkan
perkembangan bahasa dan perbendaharaan kata kanak-kanak serta mengembangkan
kebolehan kreatif kanak-kanak melalui perasaan.
Buku-buku
bacaan awal untuk kanak-kanak haruslah menekankan aspek penumpuan, kemahiran
membuat pemerhatian, kesedaran dari segi susunan, turutan dan koordinasi juga
kesedaran dari segi tanggapan, penyelesaian masalah dan kefahaman tentang alam
semula jadi.
Buku-buku
bacaan awal juga seharusnya bersandarkan kepada teori Ibn Khaldun iaitu
meletakkan Al Quran sebagai asas pengajaran yang hakiki untuk membentuk akhlak
dan menjadi teras penting di dalam pembelajaran dan pengajaran. Akhlak yang baik adalah tunjang terpenting
yang menjadikan guru dan kanak-kanak berada dalam lingkungan persekitaran
pembelajaran yang menyeronokkan.
Seterusnya, barulah diikuti oleh model-model lain seperti
penggunaan model Montessori yang menekankan konsep belajar sambil bermain. Pendekatan santai sebegini penting demi memastikan
kelangsungan pendidikan awal yang kini berdepan cabaran ledakan informasi dalam
dunia maya tak bersempadan yang jika tidak ditapis akan memberi impak yang
tidak baik kepada kanak-kanak.
BIBLIOGRAFI
Bahan Bacaan:
Iqra 1-6, Haji As’ad Humam 1997 Shah Alam
Selangor Darul Kitab Sdn Bhd
Bacalah Anakku Sayang, Nik Eliani Nik Nawi dan
Othman Ahamad, 1996 Kuala Lumpur One Stop Computer and Language Consultancy.
Bacaan Bestari 2, Mohamad Aman 2002, Kajang
Selangor. Aras Mega (M) Sdn Bhd
Kenal Baca Tulis, Noraini Yaacob, Jamaluddin
Ahmad, Ahmad Fuat Jamaluddin @ Din, 2007.
Kuala Lumpur. PTS Professional
Publishing Sdn Bhd
Cepat Baca 2 dan Cepat Baca 3, Che Mazlan Saad
dan Zairani A. Hamid 2007, Setapak Kuala Lumpur, Al Ameen Serve Holdings Sdn
Bhd
Rujukan:
Majalah Aulad bil 121 Aras Mega (M) Sdn Bhd
Pn. Rizana Abdullah, guru TABIKA KEMAS Taman
Kosas Ampang, melalui laman sosial facebook
Psikologi Sosial dalam Pendidikan, Yahya Don
2006 Kuala Lumpur, PTS Professional Publishing Sdn Bhd
Penilaian dalam Pendidikan Prasekolah, Surayah
Zaidon & Haslinda Md Ali, 2009 Kuala Lumpur PTS Professional Publishing Sdn
Bhd
Permainan, Lagu & Puisi Kanak-Kanak, Nani
Menon 2008 Kuala Lumpur PTS Professional Publishing Sdn Bhd
Model dan Teori Perkembangan Awal Kanak-Kanak,
Hanisah Mohamed, Hamidah Ismail, Akmal Alifah Luk, Noor Hayati Osman, Mohd
Redzuan Hussin, 10 Mei 2010 diperolehi pada 18 April 2013 daripada http://www.scribd.com/doc/36760501/Teori-Dan-Model-an-Awal-Kanak-kank
Model dan Teori Perkembangan Awal Kanak-kanak,
Mohamed Khairul Azmi bin Shoeib, Siti Khatijah Kassim, Siti Hiduayu Mohamad,
Mohamad Ridhzuan Ahmad, Muniroh Zakaria, 24 Februari 2010 diperolehi pada 19
April 2013 daripada http://www.scribd.com/doc/51290178/MODEL-DAN-TEORI-PERKEMBANGAN-AWAL-KANAK-KANAK
Teori Pembelajaran Awal Kanak-kanak, Aesyah Jusoh,
Ee Kwai Man dan Hanis Suraya Sohimi, 18 November 2011 diperolehi pada 20 April
2013 daripada http://www.slideshare.net/ghost1125/teori-pembelajaran-awal-kanakkank
Falsafah, Teori, Dasar pendidikan awal
kanak-kanak. Nurul Farah Mohd Nazir,
Siti Salehah Bisahrin, Noryusmania Junaidi, Junaidah Nordin, Siti Zarina
Mohamad Khanipah 17 September 2010
diperolehi pada 21 April 2013 daripada http://www.slideshare.net/katiklaa/kai1023-falsafahteori-dan-dasar-pendidikan-awal-kanakkanak
Ibn Khaldun dan Maria Montessori, Mya
Afifi, 5 Ogos 2009 diperolehi pada 22
April 2013 daripada: http://pelangipetang89.blogspot.com/2009/08/tokoh-pengasas-pendidikan-awal-kanak.html
Ciri-ciri Buku Bacaan Bahasa Melayu yang
Sesuai Untuk Kanak-kanak di Malaysia, Zainiah Mohamed Isa, 20 Mei 2011 diperolehi
pada 23 April 2013 daripada: http://www.scribd.com/doc/55873231/Ciri-ciri-Buku-Bacaan-Bahasa-Melayu-yang-Sesuai-untuk-Kanak-kanak-di-Malaysia
Konsep Pendidikan Awal Kanak-kanak, Siti
Umaimee Nazuha Mat, Noor Nabilla Huda Shamsuddin, Nurhayati Ramley, 8 Oktober
2010, diperolehi pada 18 April 2013 daripada http://www.scribd.com/doc/35664631/Konsep-Pendidikan-Awal-Kanak-kanak
Trend Pendidikan Awal Kanak-kanak, 3 Julai
2012 China Radio International diperolehi pada 19 April 2013 daripada: http://malay.cri.cn/701/2012/06/29/122s132121.htm
Model
Pendidikan Montessori, Nor Nurulhayati Aris, Zalila Ismail, Lee Nien
Tze, Asitah Puniran, Sugunavathy Manickam, Kalponah dan Noorbaya Othman 1 Julai
2012 diperolehi pada 19 April 2013 daripada: http://www.scribd.com/doc/24902467/Model-Montessori
Falsafah dalam Pendidikan Awal Kanak-kanak,
Noryusmania bt Junaidi, 27 Julai 2012, diperolehi pada 20 April 2013 daripadahttp://www.scribd.com/doc/101203192/Penulisan-Ilmiah-Mengetahui-Falsafah-Dalam-Pendidikan-Awal-Kanak-kanak
Kaedah pengajaran untuk kanak-kanak, Dare
Devil, 14 Februari 2012 diperoleh pada 18 April 2013 daripada : http://www.scribd.com/doc/48796690/bacaan-awal-kanak-kanak
Perbandingan Tiga Pendekatan Pengajaran Awal
Membaca Bahasa Melayu di kalangan kanak-kanak Tabika, Azila Alias dan Mazlina
Che Mustafa, (tarikh muat naik tidak dinyatakan) diperolehi pada 23 April 2013
daripada : http://www.mymla.org/files/icmm2010_papers/ICMM2010_p63.pdf
Kaedah bimbingan bacaan awal untuk
kanak-kanak, Istana Biru, 21 November 2011 diperolehi pada 19 April 2013
daripada : http://belognilam.blogspot.com/2011/11/bimbingan-membaca-untuk-awal-kanak.html
No comments:
Post a Comment
Terima Kasih Kerana Sudi Meninggalkan Komen :D